Krużlowa Wyżna, Jeżów, Polichty, Jastrzębie, Bruśnik - 20 kwietnia 2013

W Polichtach na Pogórzu Rożnowskim jest Ośrodek Edukacji Ekologicznej i ścieżka przyrodnicza. Marta bardzo chce tam pojechać, więc się wybieramy. Jedziemy drogą na Grybów. Krzysiek proponuje, żebyśmy jechali bocznymi drogami. Skręcamy więc w Ptaszkowej i lądujemy w ten sposób w Krużlowej Wielkiej.

Jest tu stary, drewniany kościół z I poł. XVI wieku, pw. Narodzenia NMP, zbudowany z fundacji właściciela wsi, Jana Pieniążka. Jego wnuk pod koniec XVI wieku ufundował murowaną zakrystię i kaplicę. A pod koniec XVIII wieku świątynię przebudowano w stylu barokowym.

W ołtarzu głównym znajduje się obraz Przemienienia Pańskiego (Veraicon), słynący łaskami i otaczany dużym kultem. Nie wiadomo, od kiedy jest w krużlowskiej świątyni, dokumenty po raz pierwszy wspominają o nim w I poł. XVIII wieku. Naukowcy twierdzą, że najprawdopodobniej powstał w I poł. XVI wieku, podobnie jak podobny, słynny obraz z Bazyliki św. Małgorzaty w Nowym Sączu. Obrazy najprawdopodobniej nie zostały znikąd przywiezione, a powstały na tym terenie. Świadczy o tym sposób ich wykonania a także rodzaj drewna, jaki został użyty – wszystko to wskazuje na ich związek z tzw. ikoną karpacką.

Jest tu także mnóstwo innych wartościowych zabytków, m.in. późnogotycki krucyfiks na belce tęczowej z ok. 1520 roku, kamienna chrzcielnica z 1486 roku, kamienna kropielnica z przełomu XV i XVI wieku, ołtarze z XVIII wieku, i wiele cennych obrazów.

Z Kużlowej pochodzi słynna gotycka Madonna, powstała w początkach XV wieku, znajdująca się obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie. Najpierw była w ołtarzu głównym (skąd się w tutejszym kościele wzięła, nie wiadomo), później w  kaplicy bocznej (wtedy rysował ją Stanisław Wyspiański), w końcu wylądowała na strychu, żeby w 1899 roku trafić do muzeum.

Potem skręcamy w stronę Bobowej. Zatrzymujemy się przy pięknym renesansowym, obronnym dworze w Jeżowie. Został wybudowany w II poł. XV wieku, a przebudowany w wieku XVI. Jest jednym z najlepiej zachowanych dworów renesansowych w Polsce. Znajduje się w nim obecnie ośrodek dydaktyczny Liceum Plastycznego w Tarnowie. Organizowane są w nim także ogólnopolskie plenery malarskie. Podobno można nawet zajrzeć do środka. My zadowalamy się obejrzeniem go z zewnątrz i spacerem po parku, pełnym teraz kwitnących geofitów.

Stamtąd jedziemy na poszukiwanie głównego celu naszej wyprawy – do Policht.  Błąkamy się trochę po licznych, wąskich i krętych drogach Pogórza Rożnowskiego, ale w końcu docieramy do celu.

Mieści się tu, założony w 1997 roku, Ośrodek Edukacji Ekologicznej Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Wokół ośrodka jest wytyczona ścieżka przyrodnicza. Atrakcją ścieżki jest staw z pomostem do obserwacji życia jego mieszkańców. A także lecznicze źródła siarczkowe. Istnieje tu możliwość wzięcia leczniczych kąpieli. Oczywiście, w mocno prymitywnych warunkach. Wiosenny spacer ścieżką, wśród kwitnących geofitów, jest bardzo przyjemny.

Kolejny przystanek robimy w Jastrzębi. Jest tu drewniany kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzniesiony na pocz. XVI wieku, znajdujący się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Oglądamy go, bo jest otwarty, a potem idziemy się przejść.

Celem naszego spaceru jest znajdująca się w pobliżu skała Wieprzek, będąca pomnikiem przyrody. Właściwie to trzy skałki – ostańce, zbudowane z piaskowca ciężkowickiego. Ich łączna długość to ok. 25 m, szerokość 6,5 m, a wysokość od 3,5 do 6 m. Kiedyś to była jedna skała. Podzieliły się na trzy w wyniku wietrzenia piaskowca.

Wracając, zatrzymujemy się jeszcze przy neogotyckim kościele w Bruśniku. Powstał w 1903 roku, na miejscu dawnej spalonej świątyni. Ocalał tylko XVI-wieczny cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Przybywa tu co roku mnóstwo wiernych, szczególnym kultem darzą obraz ponoć alkoholicy, należący do AA, którzy tu składają śluby abstynenckie.

Piękna pogoda, malowniczy przejazd bocznymi drogami Pogórza Rożnowskiego oraz to, co zobaczyliśmy, spowodowało, że wracamy bardzo zadowoleni do domu.