Pogranicze Beskidu Sądeckiego i Niskiego - Drabiakówka, Tylicz, Mochnaczka Niżna i Roztoka Wielka - 23 lipca 2021

Obiecałam siostrze, że gdzieś ją zabiorę na wycieczkę. Planuję wieżę widokową na Drabiakówce. Siostra jeszcze tam nie była. Nie może za wiele chodzić, więc to dobry pomysł, bo można wjechać w dwie strony wyciągiem krzesełkowym. A potem tylko spacer wśród koron drzew. Dzień jest akurat dobry na wycieczkę, bo nie jest zbyt gorąco, a słońce chowa się co jakiś czas za chmurami. 

Przy parkingu w Krynicy Słotwinach zatrzymujemy się na chwilę przy dawnej greckokatolickiej cerkwi pw. Narodzenia Bogurodzicy, zbudowanej pod koniec XIX wieku. Obecnie, od 1947 roku pełni ona rolę kościoła katolickiego.

Wieża widokowa na Drabiakówce to bardzo popularne miejsce, więc mimo, że to środek tygodnia, jest tu sporo ludzi. Zagapiam się i wyjątkowo zapominam o robieniu zdjęć. Zresztą nie planuję relacji z tej wycieczki umieszczać na stronie.

Ale ponieważ apetyt rośnie w miarę jedzenia, to po zejściu z wieży moja siostra nie ma jeszcze ochoty wracać do domu. Proponuję więc Tylicz. Sama dawno tam nie byłam, a ponadto od jakiegoś czasu mam ochotę zobaczyć tamtejszą cerkiew, bo nigdy jej jeszcze nie widziałam. Chcę także pokazać siostrze słynną już tylicką Golgotę.

Po drodze zatrzymujemy się w Mochnaczce Niżnej. Jest tu dawna cerkiew łemkowska pw. św. Michała Archanioła. Powstała w wieku XVIII, została przebudowana w poł. wieku XIX. Po Akcji „Wisła” i wysiedleniu Łemków używana jako kościół katolicki pw. Matki Bożej Częstochowskiej.

Tylicz bardzo wypiękniał w ciągu kilku ostatnich lat. To bardzo stara miejscowość, leżąca przy szlaku handlowym na Węgry. Jej początki sięgają XI wieku. Znana była pod nazwą Ornawa. W 1336 roku była to wsią królewską, a w 1363 roku król Kazimierz Wielki nadaje jej prawa miejskie. Nosi wtedy nazwę Miastko. W 1410 roku ulega całkowitemu spaleniu przez wojska węgierskie. W XVI wieku następuje upadek miasta i traci ono wtedy prawa miejskie. Odzyskuje je w 1612 roku dzięki biskupowi Piotrowi Tylickiemu i od tej pory nosi nazwę Tylicz. W XVIII wieku stacjonują tu konfederaci barscy. Ponownie traci prawa miejskie w XX-leciu międzywojennym.

Są tu źródła mineralne. Miejscowość też jest sporym ośrodkiem narciarskim. A obecnie do wybudowanej przez księdza Mariana Stacha, tutejszego proboszcza, Golgoty, drogi krzyżowej i dróżek różańcowych zaczęli przybywać liczni pielgrzymi. Poza religijnymi, są tu także symbole patriotyczne, a także mające związek z Tyliczem, m.in. posągi króla Kazimierza Wielkiego i biskupa Piotra Tylickiego. Na szczycie kamiennej Golgoty są umieszczone rzadkie kamienie i minerały, przywiezione z całego świata. Niestety, wieża została zbudowana na podmokłym gruncie, zaczęła zapadać się i pękać, dlatego na razie nie można tam wejść. A szkoda.

W Tyliczu koniecznie trzeba zajrzeć do drewnianego kościoła pw. apostołów Piotra i Pawła. Został on ufundowany w 1612 roku. To jeden z najstarszych kościołów drewnianych w regionie. Wewnątrz trzy rokokowe ołtarze z II poł. XVIII wieku, w głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, znany jako Matka Boska Tylicka z przełomu XVI i XVII wieku.

Dawna greckokatolicka cerkiew pw. św. Kosmy i Damiana powstała w poł. XVIII wieku. W 1938 roku została wykonana w niej polichromia, nawiązująca do 950-lecia chrztu Rusi. Po 1947 roku przejęta przez kościół katolicki, obecnie służy jako kaplica cmentarna.

W drodze powrotnej zatrzymujemy się jeszcze w Roztoce Wielkiej. Jest tu dawna greckokatolicka cerkiew pw. św. Dymitra z pocz. XIX wieku, zbudowana na miejscu wcześniejszej.  W 1938 roku odnowiona z okazji jubileuszu chrztu Rusi. Po 1947 roku przejęta przez kościół katolicki (ludność łemkowska wyjechała w 1945 roku do ZSRR). W środku zachował się niekompletny ikonostas z końca XIX wieku.  Na cmentarzu kilka dawnych łemkowskich nagrobków.

Wycieczka, choć nie było to planowane, okazała się całkiem bogata w atrakcje.