Pogórze Przemyskie - 15 maja 2025

Podczas botanicznej wyprawy na Górę Filipa w Makowej zajrzeliśmy jeszcze na chwilę do Kalwarii Pacławskiej.

To miejscowość założona w 1665 roku przez Aleksandra Maksymiliana Fredrę. Postanowił tu wybudować klasztor i modną w XVII wieku kalwarię, mającą upowszechniać kult Męki Pańskiej. Początkowo wybudowano drewniany kościół i klasztor, do którego sprowadzono franciszkanów. Miała to być także twierdza – całość otoczono pięcioboczną fortecą bastionową.

Teren wybrano nieprzypadkowo. Jego topografia przypomina tę jerozolimską.

Współczesną kalwarię tworzy zespół klasztorny, w skład którego wchodzi Bazylika Znalezienia Krzyża Świętego, zbudowana w latach 1770-75 dzięki staraniom Szczepana Józefa Dwernickiego herbu Sas, murowana dzwonnica, zabudowania klasztorne, Dom Pielgrzyma, neogotycka kaplica grobowa Tyszkowskich, kaplica św. Anny, 41 kaplic dróżkowych oraz pozostałości wspomnianej wyżej fortyfikacji i po dawnym klasztorze.

W bazylice znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej. To właśnie do niego pielgrzymują tysiące wiernych. Ma ciekawą historię. Został namalowany przez nieznanego malarza na początku XVII wieku. Pochodzi z klasztoru franciszkanów w Kamieńcu Podolskim. Został z niego wyrzucony przez Turków po jego zdobyciu w 1672 roku. Nie jest wiadomo, jak trafił do Kalwarii Pacławskiej (jest wiele legend na ten temat), ale jest tu już na pewno od roku 1679. Już w Kamieńcu obraz zasłynął cudami. Nazywany jest także obrazem Matki Bożej Słuchającej, bo została namalowana z odsłoniętym uchem, chętna do wysłuchiwania próśb wiernych. W 1882 roku obraz został koronowany. W czasie II wojny światowej był ukrywany i wielokrotnie przenoszony z miejsca na miejsce. Ocalał i wrócił w 1944 roku do Kalwarii Pacławskiej.

Bardzo ciekawe są także same zabudowania dawnego miasteczka Kalwaria Pacławska. Pochodzą w większości z II poł. XIX wieku. Zachował się tu klimat dawnego galicyjskiego miasteczka.

Na terenie Kalwarii Pacławskiej i Nowosiółek Dydyńskich utworzono w 2001 roku krajobrazowy rezerwat przyrody. Przedmiotem ochrony jest tutaj cenny drzewostan, piękny krajobraz, a także część kapliczek kalwaryjskich.

Warto do Kalwarii Pacławskiej zajrzeć. Ale żeby dokładniej zapoznać się z tym pięknym miejscem, trzeba poświęcić na to przynajmniej cały dzień. A ja zawsze jestem tu przejazdem. Ale może kiedyś mi się to uda.