Objęty ścisłą ochroną
gatunkową
Ptak z rodziny
dzięciołowatych. Występuje w Europie i Azji, a także w północnej Afryce. W Polsce rozpowszechniony na całym obszarze. To najliczniejszy z naszych
dzięciołów. Zasiedla głównie lasy liściaste, ale także iglaste, zwłaszcza
sosnowe, lub mieszane. Często spotkać go można w parkach i zadrzewieniach
śródpolnych. Z reguły jest gatunkiem osiadłym, ale czasem pojawiają się
osobniki koczujące, przylatujące na jakiś czas z innych regionów.
Średniej wielkości,
długość ciała to 21-25 cm. O czarno-biało-czerwonej kolorystyce. Grzbiet czarno-biały,
z dużymi plamami na barkach, spód szarobiały, pokrywy podogonowe intensywnie
czerwone. Białe policzki z czarnymi paskami, łączącymi się także z czarnymi
paskami usznymi, ciągnącymi się po bokach szyi. W okolicy potylicy
jaskrawoczerwona plamka (tylko u samców). Mocny dziób i czepne nogi,
dostosowane do siadania na pionowych pniach – dwa palce ustawione do przodu,
dwa do tyłu.
Nie śpiewa, natomiast bębni o korę drzewa. Jest to krótka
seria szybko powtarzanych mocnych uderzeń dzioba. Oznajmia w ten sposób o zajęciu danego terytorium i przywabia partnera.
W okresie wiosny i lata żywi się głównie owadami i ich
larwami, wydobywanymi spod kory, bardzo chętnie jada mszyce, jesienią spożywa
także nasiona drzew iglastych i owoce. Wiosną nakłuwa czasem korę brzóz i pije
wyciekający sok. Zimą spotkać go można także przy karmnikach – chętnie zjada
słoninę, wystawiana dla sikorek.
Jest ptakiem monogamicznym. Gniazduje od kwietnia do czerwca. Wyprowadza jeden lęg rocznie. Gniazdo buduje w wykutej przez oboje przyszłych rodziców dziupli, w potężnym, żywym drzewie, ale wybiera pnie z uszkodzonym drewnem. Budowa trwa dwa tygodnie. Co roku wykuwa nową. Chętnie gnieździ się także w budkach lęgowych. Składa zwykle 4-7 jaj. Są one białe, z grubą, błyszczącą skorupką. Jaja wysiadują obydwoje rodzice, przez 12-13 dni. Pisklęta przebywają w dziupli około trzech tygodni i są bardzo hałaśliwe. Karmią je także obydwoje rodzice. Dokarmiają także po opuszczeniu gniazda.
Bibliografia:
- Turyn E.: Nasze ptaki. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1991
- Kruszewicz A. G.: Ptaki Polski.Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: MULTICO, 2007
- Bezzel E.: Ptaki. Warszawa: MULTICO, 2000
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzi%C4%99cio%C5%82_du%C5%BCy
