Rezerwat leśny
Data utworzenia : 1955
Powierzchnia : 141,96 ha (wg aktów normatywnych)
Położony w Roztoce Ryterskiej w gminie Rytro, na północnych stokach Radziejowej, w źródliskowej części potoku Baniska, na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego i Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Beskidu Sądeckiego”.
Utworzony został już w 1922 przez hrabiego Adama Stadnickiego, ówczesnego właściciela tych terenów. W 1955 decyzją Ministra Leśnictwa powtórnie otrzymał status rezerwatu. Utworzono go dla ochrony dobrze zachowanego pierwotnego fragmentu lasów ze starymi okazami drzew (wiek najstarszych szacuje się na ok. 200 lat). W rezerwacie znajdują się najważniejsze dla Karpat typy leśnych zbiorowisk roślinnych, poczynając od żyznej buczyny karpackiej, poprzez ubogie bukowe lasy górskie, dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy, po górnoreglową świerczynę karpacką.
Obszar rezerwatu znajduje się częściowo w rejonie osuwiska. Jest to rzadko spotykane w Karpatach obsekwentne osuwisko dolinne. W jego górnej partii znajdują się wały koluwialne, a wśród nich jeziorko o powierzchni ok. 40 m2. (uważane przez niektórych za zastoiskowe, a przez innych za osuwiskowe), nazywane Baniami ( od tego pochodzi nazwa rezerwatu) lub Młaką.
Oprócz zbiorowisk leśnych występują tu mikrosiedliska nieleśnych zbiorowisk roślinnych: naskalnych, łąkowych, źródliskowych i wodnych. W runie rośnie m.in. widłak wroniec, paprotka zwyczajna, zanokcica zielona, paprotnik Brauna, paprotnik kolczysty, kosmatka gajowa, żywiec gruczołowaty, żywiec cebulkowy, szałwia lepka, żywokost sercowaty, podbiałek alpejski i niecierpek pospolity.
W rezerwacie żyje także wiele dzikich zwierząt, m. in. ryś, wilk, dzik, jeleń, sarna, kuna i borsuk. W okolicy był też obserwowany niedźwiedź. Z większych ptaków występuje tu głuszec i puchacz, a w pobliżu jeziorka można spotkać wiele gatunków płazów i gadów.
Przez teren rezerwatu nie prowadzi żaden szlak turystyczny, natomiast obok jego granicy poprowadzona jest przyrodnicza ścieżka dydaktyczna „Rogasiowy szlak”.
Bibliografia:
- Rąkowski G., Walczak M., Smogorzewska M.: Rezerwaty Przyrody w Polsce Południowej: Monografia pod redakcją Grzegorza Rąkowskiego. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska, 2007
- http://krakow.rdos.gov.pl/files/artykuly/14223/rejestr2015rezeprzy.pdf [dostęp 2015-03- 28]
- http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/search.jsf [dostęp 2015-03- 25]
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Baniska [dostęp 2015-02- 20]
- http://www.beskidsadecki.eu/index.php?id=sadecki_rezerwaty&sk=RezerwatBaniska [dostęp 2015-12- 28]