MARZEC
Śnieżyca wiosenna (Leucoium vernum)


Objęty jest częściową ochroną gatunkową (od 2014 roku, wcześniej był objęty ochroną ścisłą).

Niejadowity wąż z rodziny węży właściwych. Występuje w całej Europie (poza Szkocją, Irlandią i północną Skandynawią), a także  w północno-zachodniej części Azji i północnej Afryce. W Polsce pospolity na terenie całego kraju, w górach raczej nie spotykany, choć notowano go na Babiej Górze na wysokości 1150 m.

Jest to spory wąż, o wyraźnie wyodrębnionej głowie, u młodych osobników podłużnej, u starszych  bardziej trójkątnej. Samice osiągają długość około 1,5 m, samce są trochę mniejsze. Ogon to około 20% długości ciała, u dorosłych osobników jest on zakończony zrogowaciałym kolcem. Zaskroniec posiada około 180 zębów służących do chwytania pokarmu. Łuski na grzbiecie są w kształcie rombu, z wyraźnymi wręgami. Ciało zaskrońca jest oliwkowozielone w różnych odcieniach - od zielonkawego przez stalowoszare do ciemnooliwkowego, szarobrunatnego, a nawet prawie czarnego. Na głowie za okolicą skroniową występują dwie duże żółte, półksiężycowate plamy, często czarno obrzeżone. Od tych plam pochodzi polska nazwą tego węża (u osobników melanistycznych te plamy nie występują). Brzuszna strona ciała jest pokryta kontrastowymi, na przemian białymi i czarnymi plamami. Pod gardzielą zaskrońce są jasnokremowe. Cechą charakterystyczną dla tego gada jest obecność jednej tarczki przedocznej i najczęściej trzech tarczek zaocznych. Dymorfizm płciowy (poza wielkością) jest bardzo słabo zaznaczony.

Jest to wąż ściśle związany ze środowiskiem wodnym. Występuje na leśnych i łąkowych terenach podmokłych oraz w pobliżu zbiorników wodnych. Świetnie pływa i nurkuje. Na lądzie korzysta z podziemnych kryjówek, np. nor gryzoniów. Podstawowym pokarmem zaskrońca są płazy. Rzadziej zjada drobne ssaki, ryby czy jaszczurki. Jest gatunkiem typowo dziennym, poluje pełzając w poszukiwaniu zdobyczy. Po dostrzeżeniu ofiary (ma świetny wzrok) wyrzuca gwałtownie przedni odcinek ciała w jej kierunku i chwyta ją ostrymi zębami. Ofiarę połyka żywcem. Dzięki ruchomym kościom szczęki i żuchwy może połknąć ofiarę znacznie większą od jego głowy.

Jego naturalnymi wrogami są lisy, ptaki drapieżne, bociany, krukowate i koty domowe.

Zaskroniec nie przybiera szaty godowej. Gody odbywają się ogół w maju i czerwcu, choć okres godowy rozpoczyna się już w kwietniu. Dzieje się to zwykle w ciągu dnia, podczas ładnej, słonecznej pogody. Zaskrońce gromadzą  się w zacisznych, nasłonecznionych miejscach, w grupach liczących po kilka lub kilkanaście osobników. Samce są w tym okresie bardzo pobudzone i ocierają się o samice. Wokół jednej samicy może kłębić się kilka samców, walczących ze sobą o jej względy. Kopulacja może trwa nawet do trzech godzin. Nasienie jest deponowane w narządach rodnych samicy, a zapłodnienie następuje dopiero wtedy, gdy dojdzie do owulacji. Po miesiącu samica składa do 30 jaj i umieszcza je w jednym miejscu (musi być wilgotne i mieć odpowiednią temperaturę).  Najlepsze do tego celu są pryzmy kompostowe, usypiska trocin, sterty nawozów zwierzęcych czy butwiejących liści. Często w takich miejscach jaja składa wiele samic. Młode wykluwają się po 7-10 tygodniach, najczęściej w sierpniu i na początku września. Mają około 17-19 cm długości.

Bibliografia:
  • Klimaszewski K..: Płazy i gady. Warszawa: Multico, 2013
  • Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
  • http://pl.wikipedia.org/wiki/Zaskroniec_zwyczajny  


Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.